Luật chơi Tiến Lên Miền Nam - LuckyWin

Tiến lên là một cách chơi bài từ Phương Tây truyền sang Việt Nam, được chơi bởi hai đến bốn người. Trò chơi này sử dụng bộ bài Tây 52 lá để chơi.

1. Lịch sử

Ai là người đầu tiên nghĩ ra cách chơi này, và khi nào thì quả thật hiện chưa có nghiên cứu nào đề cập tới; chỉ biết rằng trò chơi này rộ lên vào khoảng những năm 80 của thế kỷ XX

2. Luật chơi

2.1 Các lá bài

Trò chơi sử dụng bộ bài Tây tiêu chuẩn (gồm 52 lá bài). Giá trị (độ mạnh) của các quân bài phụ thuộc trước tiên vào số, nếu 2 quân bài cùng số thì sẽ so sánh theo chất. Xếp hạng "độ mạnh" giảm dần theo số và chất như sau:

• 2 (Heo) > A (Xì) > K (Già) > Q (Đầm) > J (Ghi) > 10 > 9 > 8 > 7 > 6 > 5 > 4 > 3.
• ♥ (Cơ) > ♦ (Rô) > ♣ (Chuồn) > ♠ (Bích).

Vì vậy:

• Lá 2♥ (Heo cơ) là lá bài mạnh nhất trong trò chơi;
• Lá 3♠ (Ba bích) là lá bài yếu nhất trong trò chơi;
• Lá 10♣ (mười chuồn) mạnh hơn lá 9♦ (chín rô).

2.2 Chia bài

Trước khi chia bài phải xáo bài, người có kỹ năng thường dùng thuật chẻ bài. Những người chơi có thể tự thỏa thuận xem ai là người chia bài (cho ván khởi đầu); những ván bài sau, người chia bài thường là người đã thắng nhất ở ván liền trước. Thông thường, bài được chia theo ngược chiều kim đồng hồ, người chia bài nhận lá bài đầu tiên. Một bộ bài tiêu chuẩn (52 lá) được chia đều cho bốn người chơi, mỗi người 13 lá bài.

2.3 Kết hợp

2.3.1 Các kết hợp đơn giản

Kết hợp	Diễn giải	Ví dụ
Rác	Là những lá bài đơn lẻ không thể kết hợp với lá bài khác	2♥ ; Q♠ ; 4♦
Đôi	Hai quân bài cùng số	4♠4♣ ; A♥A♦ ; 4♠4♦ ; K♣K♥
Sám cô	3 quân bài cùng số	A♣A♦A♥ ; 10♠10♦10♥
Sảnh	3 hoặc nhiều hơn 3 quân có số liên tiếp (lá bài 2 không được nằm trong sảnh, và sảnh từ 3 đến A được gọi là sảnh rồng)	4♣5♣6♣ ; 6♥7♠8♥9♣10♥ ; 8♠9♥10♥J♦ ; Q♦K♦A♦

Lưu ý : Khi so sánh các nhóm bài (đôi, sám cô, sảnh,..) với nhau, giá trị của nhóm được định đoạt bởi giá trị của quân bài mạnh nhất trong nhóm.

Ví dụ:

Bộ đôi: 5♦5♣ thắng 4♦4♥ ;  4♥4♠ thắng 4♦4♣ (không cần cùng màu).

Bộ ba: 5♠5♣5♦ thắng 4♣4♦4♥.

Sảnh: Q♥K♦A♠ thắng 10♣J♦Q♥ (A♠ thắng Q♥) hoặc 5♦6♠7♣ thắng 5♥6♥7♠ (♣7 thắng ♠7).

2.3.2 Các kết hợp đặc biệt

Kết hợp	Diễn giải	Ví dụ
Đôi thông	Là sự kết hợp từ ba đôi trở lên có số liên tiếp nhau	3♦3♥4♦4♥5♦5♥ ; 10♠10♣J♥J♣Q♠Q♦K♦K♥ ; 9♦9♥10♣10♦J♣J♥Q♦Q♥K♦K♥
Tứ quý	4 quân bài cùng số	A♠A♣A♦A♥ ; 10♠10♣10♦10♥

Kết hợp đặc biệt còn được gọi là hàng vì nó có khả năng đánh thắng đặc biệt gọi là chặt, chẳng hạn bốn đôi thông và tứ quý có thể chặt được đôi heo và ba đôi thông có thể chặt được một heo. Khi đó, người chặt sẽ được thưởng và người bị chặt sẽ bị phạt. Hàng cũng có thể bị thối, khi người về bét mà vẫn còn hàng trên tay sẽ bị phạt.

3. Luật chơi

Luật chung

Đây là kiểu chơi giải phóng bài, nghĩa là ai đánh ra hết bài trước thì người đó thắng.

• Ván khởi đầu: Là ván bắt đầu cuộc chơi, hoặc là ván bắt đầu chơi lại khi có người "tới trắng". Trong ván khởi đầu, ai sở hữu lá 3♠ (ba bích) thì được ra bài đầu tiên, nhưng lượt ra bài này phải có lá 3♠ trong đó. Những ván không phải ván khởi đầu thì người thắng ván trước được ra bài đầu tiên.

• Lượt bài (còn gọi là vòng bài): Một người thực hiện việc ra bài đầu tiên, người đó được quyền ra một kiểu kết hợp bài tùy ý (VD: rác, đôi, sám cô và sảnh). Lần lượt theo ngược chiều kim đồng hồ (chiều tay phải), các người chơi khác có quyền đè bài người bên trái mình. Bài người ra sau phải cùng kiểu kết hợp và lớn hơn bài người trước mới được coi là đè bài (bắt buộc cũng phải cùng là rác, đôi, sám cô và sảnh... trừ trường hợp "chặt" heo). Trong cùng một lượt bài, việc đè bài có thể xảy ra trong nhiều vòng chứ không phải bó hẹp trong 1 vòng duy nhất nên một người có thể đè nhiều hơn 1 lần. Tuy nhiên, nếu có một người chơi bỏ lượt ở vòng trước thì ở những vòng tiếp theo của lượt hiện tại người chơi đó không được quyền đè nữa, quyền đè bài chỉ được khôi phục lại khi lượt bài mới bắt đầu. Nếu không có ai ra bài để đè được người ở lượt bài hiện tại thì người đó sẽ thực hiện quyền đánh lượt/vòng bài mới, người đó được phép đánh bất kỳ kiểu kết hợp bài nào mà họ muốn. Nếu một người ra bài đã hết bài (đã tới) mà 3 người còn lại không ai đè được lượt bài này thì người gần nhất bên phải họ được ra bài bất kỳ (luật này gọi là "hưởng sái" đối với người ngồi kế).

• Mỗi khu vực, vùng miền có luật chơi riêng, tùy vào sự thỏa thuận ban đầu của những người chơi.

4. Kiểu miền Nam

4.1 Tới trắng

Là 1 kiểu thắng (tới) rất đặc biệt: Thắng ngay sau khi chia bài (không cần đánh), khi người chơi có một bộ quân đặc biệt nào đó, chẳng hạn có tứ quý heo.

(Có nơi quy định thêm 2 trường hợp của tới trắng là: có đếm heo hoặc không. Đếm heo (đúng ra là đếm heo & hàng) nghĩa là những người thua nếu có heo, hàng thì sẽ tính là bị thối & bị phạt cho người tới trắng. Vì tới trắng đếm heo được thưởng nhiều hơn nên yêu cầu phải khắt khe hơn, theo nghĩa xác suất xảy ra là khó hơn. Chẳng hạn 6 đôi thì tới trắng không đếm heo, còn 6 đôi thông thì tới trắng có đếm heo)

Khi người chơi có một trong các bộ quân đặc biệt sau họ sẽ được tới trắng:

• Tại các ván khởi đầu:
• 3 đôi thông có ♠3
• Tứ quý 3
• 4 đôi thông có ♠3

• Tại các ván khác:
• Tứ quý heo: ♥2♦2♣2♠2.
• 5 đôi thông: ♥5♠5♥6♦6♦7♣7♥8♣8♥9♦9
• 6 đôi thông: ♥9♦9♦10♣10♥J♣J♥Q♦Q♥K♦K♣A♠A
• 6 đôi bất kì: ♥3♣3♥5♦5♥6♠6♣8♠8♦9♣9♣Q♠Q hoặc ♥3♦3♣3♠3♥5♦5♣5♠5♥8♣8♦10♠10
• 3 sám cô thông: ♥4♦4♣4♥5♦5♠5♥6♣6♠6
• 4 sám cô thông: ♥4♣4♠4♦5♣5♠5♥6♦6♣6♥7♦7♠7
• 4 sám cô bất kì: ♥6♦6♠6♥9♣9♠9♦10♣10♠10♥K♦K♣K
• 3 tứ quý bất kì: ♥5♦5♣5♠5♥8♦8♣8♠8♥Q♦Q♣Q♠Q
• Sảnh rồng: ♥3♣4♦5♥6♥7♠8♦9♠10♣J♦Q♣K♥A
• 12 lá bài cùng màu ♣♠ (đen) hoặc ♥♦ (đỏ)
• Thùng phá sảnh (Sảnh rồng đồng hoa): ♠3♠4♠5♠6♠7♠8♠9♠10♠J♠Q♠K♠A

4.2 Cháy bài

• Một người chơi nào đó chưa đánh ra được một lá bài nào trong lúc người khác đã đánh hết bài (trừ khi thắng trắng), sẽ bị "thua cóng". Người này sẽ bị phạt thua 2 lần tiền cược và bị kiểm bài, đếm số lượng "heo", "hàng" còn trên bài để phạt thêm. Người ăn cóng là người tới nhất.
• Luật quy định:

1.     "Cóng" 1 nhà xét bài, hai người còn lại vẫn tiếp tục chơi để tranh vị thứ 2,3.

2.     ”Cóng” 2 nhà xét bài, người còn lại về nhì và không xét đền

3.     "Cóng" 3 nhà: Lúc này sẽ xét đến việc "đền bài". Nguyên tắc xét đền bài: Khi đến lượt mình, có bài đánh được và 2 nhà còn lại không có bài mà không đem ra đánh thì bị đền bài. Như vậy người thua nhì cũng có thể bị đền bài. Ai bị "đền bài" sẽ phải bị phạt thay cho cả "làng". Nghĩa là người tới nhất sẽ vẫn được thưởng 1 lượng điểm như trong trường hợp không có ai đền bài. Tuy nhiên hai người còn lại (không đền bài và cũng không tới nhất) sẽ không được thưởng & không mất gì. Ở ván sau, người đền bài sẽ được đi trước (ra bài đầu tiên).

• Còn một cách tính khác là 1 nhà bị cóng cũng như cả làng. Nghĩa là:

1.     "Cóng" 1 nhà (một người bị "cóng"): thì nhà bị cóng đền tới trắng cho nhà được cóng rồi đền luôn cho 2 nhà còn lại rồi qua ván.

2.     "Cóng" 2 nhà: thì 2 nhà bị cóng đền tới trắng nhà được cóng rồi đền luôn nhà còn lại rồi qua ván.

3.     "Cóng" 3 nhà: lúc này cả ba nhà đền tới trắng rồi qua ván khác.

• Đền bài là khi 1 người có bài đánh chặn mà không muốn đánh để người khác bị cóng thì sẽ bị "đền bài".

4.3 Chặt

"Chặt" là khái niệm để chỉ việc người chơi dùng những kết hợp đặc biệt (hàng) để đem ra đánh "heo" (vốn rất có ưu thế) hoặc "hàng". Nguyên tắc "chặt":

1.     3 đôi thông (VD: ♦3♥3♣4♥4♠5♦5) chặt được một heo và 3 đôi thông nhỏ hơn.

2.     Tứ quý (VD: ♠4♣4♦4♥4) chặt được một heo, đôi heo, 3 đôi thông và tứ quý nhỏ hơn.

3.     4 đôi thông (VD: ♦3♥3♣4♥4♠5♦5♠6♣6) chặt được một heo, đôi heo, 3 đôi thông, tứ quý và 4 đôi thông nhỏ hơn (không cần vòng).

4.     Sám cô 2 ( heo) thì không có hàng nào chặt được.

5.     Tứ quý heo (về trắng).

"Chặt chồng" cuối cùng là tổng kết tất cả các hành vi "chặt" trước đó. Người bị chặt sau cùng sẽ phải chịu toàn bộ tiền chặt.

4.4 Thúi

Đây là trường hợp xảy ra cuối một ván bài. Người về nếu còn "heo" hoặc "hàng" thì sẽ bị phạt. Người được hưởng là người về thứ ba (trừ trường hợp tới trắng có quy định riêng)

4.5 Cách tính thưởng/ phạt khi chặt/ thối heo/ hàng

• Phạt thối heo bao nhiêu thì phạt "chặt" heo bấy nhiêu.

• Nếu lấy 1 ván bét làm đơn vị (ta gọi là 1 cược) thì:

Heo đen (♣2 hoặc ♠2) = 1/2 cược

Heo đỏ (♥2 hoặc ♦2) = 1 cược

3 đôi thông = 1,5 cược

Tứ quý = 2 cược

4 đôi thông = 2,5 cược

• Nếu lấy điểm làm đơn vị thì:

Heo bích (♠2) = 1 điểm

Heo chuồn (♣2) hoặc) = 2 điểm

Heo rô (♦2) = 3 điểm

Heo cơ (♥2) = 4 điểm.

Hàng (3 đôi thông, tứ quý, 4 đôi thông) = 4 điểm.

• Nếu người bị "chặt" cuối mà tới luôn (tức đánh heo hay hàng cuối cùng và có người "chặt" heo hay hàng này) thì không ai bị phạt hoặc thưởng gì hết.

4.6 Các luật bên lề

• Khi đến lượt mình ra bài mà có lời nói hoặc động tác khiến những người chơi còn lại hiểu là cho qua lượt thì mặc nhiên không được hồi lại.

• Khi đến lượt mình ra bài mà có lời nói về lá bài định ra thì phải hạ lá bài đó xuống, không được thay đổi.

• Khi người đi trước chưa quyết định chính thức hạ bài mà người đi sau vội vàng hay hấp tấp hạ bài của mình thì người đi trước có quyền yêu cầu người đi sau cầm lại bài lên, như vậy, người đi sau đã bị lộ bài (với một số nơi, thì việc này đồng nghĩa với đền bài và không được đánh tiếp).

• Người chơi không được đếm to các lá bài đã được hạ xuống, chỉ được tính nhẩm.

• Người chơi có quyền không cho người khác biết mình còn bao nhiêu lá bài trong tay nhưng khi đã hết bài thì phải báo.

• Được phép đánh 3 đôi thông, 4 đôi thông ở cuối bài.

• Được phép đánh heo ở cuối bài.

• Cũng như Tiến lên bốn người chơi thông thường, nếu người bị "chặt" cuối mà tới luôn thì không ai bị phạt hoặc thưởng gì hết.